Sáng 25/8, tại Di tích lịch sử, văn hóa quốc gia đền Đươi xã Thống Nhất, UBND huyện Gia Lộc tổ chức khánh thành công trình tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử, văn hóa Quốc gia và khai mạc Lễ hội truyền thống đền Đươi năm 2024.
Tới dự, cắt băng khánh thành và dâng hương có đồng chí Nguyễn Thị Ngọc Bích, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh; đồng chí Phạm Văn Phú- Ủy viên Ban TVTU, Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy, đồng chí Nguyễn Khắc Toản-TUV, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh; đại diện lãnh đạo một số sở, ban, ngành của tỉnh;
Huyện Gia Lộc có đồng chí Đặng Xuân Thưởng-TUV, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện, đồng chí Đỗ Văn Tiến-Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy, đồng chí Vũ Văn Cấp-Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện, các đồng chí trong Ban TVHU, Thường trực HĐND, lãnh đạo UBND huyện, lãnh đạo các phòng, ban, ngành đoàn thể huyện, đại diện lãnh đạo Huyện ủy, UBND, Phòng Văn hóa Thông tin các huyện, thành phố, thị xã trong tỉnh, đại diện cấp ủy, chính quyền các xã, thị trấn trong huyện, các trường THCS, tiểu học, mầm non trong huyện, đại diện cấp ủy, chính quyền, các ban ngành đoàn thể chính trị xã hội xã Thống Nhất, đông đảo bà con nhân dân xã Thống Nhất và du khách thập phương về dự buổi lễ và dâng hương tại Đền.
Phát biểu tại Lễ khánh thành công trình tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử văn hóa Quốc gia và khai mạc Lễ hội truyền thống Đền Đươi năm 2024, đồng chí Vũ Văn Cấp-Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Gia Lộc nhấn mạnh đây là một sự kiện có ý nghĩa quan trọng, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, ý thức thừa kế và nêu cao truyền thống yêu nước của nhân dân ta. Để nâng tầm tổ chức Lễ hội truyền thống Đền Đươi nhằm đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, quảng bá các giá trị của Di tích lịch sử, văn hóa cấp Quốc gia, góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong việc thực hành, gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc.Lễ hội truyền thống Đền Đươi năm nay có nhiều chương trình hoạt động, nhiều nét mới trong tổ chức lễ hội.
Công trình đã nhận được sự quan tâm đầu tư của UBND tỉnh; sự chỉ đạo sát sao, thiết thực của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Hải Dương; sự hỗ trợ tích cực và hiệu quả của các sở, ngành và các cơ quan chuyên môn trong tỉnh. Đến hôm nay, Đền Đươi đã hoàn thành, tỉnh Hải Dương, huyện Gia Lộc tự hào có thêm một công trình lịch sử văn hóa lớn, một địa điểm du lịch hấp dẫn, thu hút khách thập phương tham quan, chiêm bái; người dân xã Thống Nhất, thôn Quỳnh Huê vui mừng có ngôi đền uy nghiêm, hoành tráng, để phụng thờ, tri ân công đức các bậc tiền nhân.
Cùng với sự phấn khởi, tự hào, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Gia Lộc nói chung, xã Thống Nhất nói riêng nhận thức sâu sắc trách nhiệm của mình phải tổ chức tốt công tác quản lý và phát huy giá trị nhiều mặt của công trình Đền Đươi nói riêng, các di tích lịch sử trên địa bàn nói chung nhằm giáo dục lòng tự hào về quê hương, nêu cao truyền thống cao đẹp, anh hùng trong lao động sáng tạo, xây dựng đất nước, xây quê hương ngày càng văn minh, giàu đẹp.
Buổi lễ diễn ra các nghi thức: dâng hương, tưởng nhớ công đức Nguyên phi Thái hậu Ỷ Lan; cắt băng khánh thành Công trình tu bổ, tôn tạo Di tích lịch sử, văn hóa quốc gia đền Đươi.
Trước đó, từ sáng sớm ngày 25.8, chính quyền và nhân dân xã Thống Nhất đã tổ chức lễ rước bộ truyền thống. Lễ hội đền Đươi năm 2024 diễn ra từ ngày 24-27/8 (tức từ ngày 21- 24/7 âm lịch), gồm phần lễ và hội. Phần lễ có nhiều nghi thức quan trọng: mở cửa đền, cáo yết, mộc dục, rước bộ... Phần hội gồm: các hoạt động văn hóa, văn nghệ (múa lân, múa rồng, trống hội, múa rối nước, liên hoan diễn xướng hầu thánh, liên hoan văn nghệ quần chúng…); các trò chơi dân gian (cờ người, bắt vịt); các hoạt động thể thao (giải kéo co, bóng chuyền hơi, bóng đá).
Đền Đươi được xây dựng từ thời Lý, thờ thái hậu Ỷ Lan. Theo các nguồn tư liệu, bà tên là Lê Thị Yến, sinh năm Giáp Thân (1044), quê ở làng Thổ Lỗi, sau đổi thành Siêu Loại, Thuận Thành, Bắc Ninh nay thuộc xã Dương Xá, Gia Lâm, Hà Nội. Năm 1063, vua Lý Thánh Tông đi cầu tự, thấy cô gái hái dâu bội phần xinh đẹp, đối đáp lưu loát. Vua cảm mến, đưa về triều phong làm cung phi.
Bà từng nhiếp chính 2 lần khi vua đi đánh giặc Chiêm Thành và sau khi vua băng hà. Bà đã thi hành nhiều chính sách trị quốc, yên dân, chăm lo đời sống nhân dân. Từ một thôn nữ, nhờ tài trí thông minh, lòng nhân hậu, bà đã cùng bậc danh thần Lý Thường Kiệt làm rạng rỡ non sông, xây dựng nền hưng thịnh cho nước Đại Việt. Một lần thị sát tình hình đất nước, thuyền của bà ghé thôn Cẩm Cầu (nay là thôn Quỳnh Huê), xã Thống Nhất huyện Gia Lộc. Thấy cuộc sống dân làng nghèo khó, bà đã cấp vàng bạc cho người dân mua ruộng, xây dựng đền chùa. Năm 1117, thái hậu Ỷ Lan mất, triều đình cho sắc chỉ về Cẩm Cầu, Cẩm Đới lên kinh đô chịu tang và nhận huý về thờ. Để ghi nhớ công ơn của bà, nhân dân trong thôn đã xây dựng đền, chùa để thờ. Qua những đợt khai quật khảo cổ học tại khu di tích đã phát hiện được nhiều phế tích của kiến trúc cổ. Những gạch hoa lát nền có hoa cúc nổi, được xác định có niên đại thời Lý - Trần. Đền Đươi được công nhận Di tích lịch sử, văn hoá cấp quốc gia năm 1992.
Trải qua thăng trầm lịch sử và thời gian, di tích đền Đươi đã mất đi một số hạng mục kiến trúc cổ có giá trị, nhiều hạng mục xuống cấp nghiêm trọng. Ngày 20/9/2023, Dự án tu bổ, tôn tạo Di tích lịch sử, văn hóa quốc gia đền Đươi được khởi công, tổng mức đầu tư gần 15 tỷ đồng. Các hạng mục được đầu tư tu bổ, tôn tạo gồm: nhà tiền tế, trung từ, hậu cung, tả vu, hữu vu, nghi môn nội, sân nội tự… Các hạng mục bề thế, nguy nga, tố hảo, làm tôn thêm vẻ uy nghiêm của di tích nhưng vẫn bảo tồn được các giá trị di sản văn hóa, đặc biệt về kiến trúc nghệ thuật.
Theo ghi nhận của phóng viên, trong ngày đầu khai hội Lễ hội truyền thống Đền Đươi đã thu hút hàng nghìn người là nhân dân địa phương và du khách thập phương mọi nơi trở về đền để thành kính, thành tâm dâng hương, dâng hoa tới Nguyên Phi Hoàng Thái Hậu Ỷ Lan và thăm quan, chiêm bái, vãn cảnh tại đền, lễ hội năm nay có nhiều điểm mới đó là: ngoài các trò chơi dân gian, diễn sướng hầu Thánh, BTC còn bố trí các khu vực tiểu cảnh để check-in chụp ảnh, các gian hàng giới thiệu một số sản phẩm truyền thống có thế mạnh của địa phương và màn biểu diễn Lân- Sư Rồng hoành tráng, hấp dẫn. Buổi tối nhân dân và du khách trở về Đền rất đông, đã tạo ra một nét văn hóa rất đặc trưng Lễ hội nơi đây.
Kính mời toàn thể nhân dân và du khách thập phương trong và ngoài huyện về dâng hương, dâng hoa và dự Lễ hội truyền thống Đền Đươi xã Thống Nhất huyện Gia Lộc năm 2024. Lễ hội kéo dài trong 3 ngày 25,26,27/8 (tức ngày 22,23,24/7 âm lịch)./.
Thực hiện: Minh Quang, Quang Tiệp
